TTMD İzmir Temsilciliği, “2009-2010 Dönemi Beşinci Mesleki Bilgi Paylaşım Toplantısı”

TTMD İzmir Temsilciliği “Pompalarda Enerji Verimliliği, Pompa ve Tesisat Elemanlarının Seçimi, İşletme Maliyetlerine Etkisi”  konulu toplantı ile “2009-2010 Dönemi Beşinci Mesleki Bilgi Paylaşım Toplantısı”nı tamamladı. 23 Ocak 2010 tarihinde MMO Tepekule Kongre ve Sergi Merkezi’nde gerçekleştirilen seminerin Oturum Başkanlığı Prof. Dr. Macit Toksoy; sunumu ise Makine Yüksek Mühendisi A. Özden Ertöz  tarafından yapıldı.

Toplantıya, dünyada elektrik motorları tarafından tüketilen enerjinin yüzde 20’sinin pompalara ait olduğunun altını çizerek başlayan Özden Ertöz; yılda 5 bin saat çalışan bir pompanın maliyet analizine bakıldığında; satın alma maliyetinin sadece yüzde 5’i oluşturduğu, bununla beraber bakım maliyetinin yüzde 10 ‘u temsil ettiği, enerji ya da işletme maliyetinin ise yüzde 85’lik çarpıcı bir paya sahip olduğunu vurguladı. Pompaj sistemi ve pompaj sistemlerinde enerjinin tanımlandığı bölümde, özgül enerji kavramının tanımını hatırlatarak pompa siparişlerinde bu hususun da göz önünde bulundurulmasının önemine değinen Ertöz, değişken devirli pompaj sistemleriyle ilgili olarak, daha az debi gereksiniminin başladığı durumda kazançların başladığını, bu hususta değişken devir kullanımına karar vermeden önce sistemin gerekliliklerinin doğru etüt edilmesinin zorunlu olduğunu belirtti.

Sunumunda, hız kontrolörlerine ait verimlerden bahsederek nominal değerler üzerinden karşılaştırmalar doğrultusunda ortaya çıkan hataları aktaran Ertöz, verimlilik değeri 1 olan motorların büyük güçlerde kullanımının önemine dikkat çekerek, son zamanlarda bakır enjeksiyonlu motorların kullanılmaya başlandığını, şu an verimi en yüksek olan motorların doğal mıknatıslı rotora sahip motorlar olduğunu açıkladı. Pompa karakteristiği ile ilgili olarak ise, değişken debinin elde edilme yollarını ve hangi durumlarda hangi yöntemin tercih edilebileceği hakkında bilgiler veren Ertöz, bu bağlamda değişken devirli motorlarda, gerilim ve frekansın değiştirilip, istenilen basma yüksekliğindeki debiyi sağlayacak devirin elde edildiği bilgisini de verdi. Ertöz, kapalı çevrimli sistemlerde, sistem karakteristiği ile sistem verim eğrisinin çakıştığını hatırlatarak,  bu sebepten dolayı verimin zaten yüksek olduğunu belirtti.

Toplantının ikinci kısmına, çekvalflerin piyasadaki durumu, seçim ve tasarım parametrelerini açıklayarak başlayan Özden Ertöz, çekvalf yapısındaki klapelerin kapanma şekli ve hızına bağlı olarak ortaya çıkan durumlar ve bununla birlikte Kv  kavramını açıkladı. Çekvalf seçimi yapılırken su darbesini engelleme ve az basınç kaybı parametrelerinin birlikte istenmesi gerektiğini özellikle belirten Ertöz, sadece su darbesini önleme kabiliyetlerine odaklanıldığında, diğer etkenlerin değişiminden ötürü çözüm sağlanamadığının da altını çizdi. “Pompalarda ömür boyu maliyet ve sistem etkinliği”  ile ilgili olarak ömür boyu maliyet elemanlarını detaylı bir şekilde tarif eden Ertöz, bunları; ilk yatırım maliyeti, sistemin montajı, işletmeyi devreye alma maliyeti, mevcut sistemi sökme ve elden çıkarma maliyeti, sistemin yıllık enerji tüketim maliyeti, hangi devirde hangi süre çalışıldığının maliyeti, sistemin yıllık işletme maliyeti, sistemin yıllık bakım maliyeti, arıza ile durma ve hatalı üretim maliyeti ve çevreye verilen zarar maliyeti olarak belirtti. Sistem etkinliğini meydana getiren unsurların kullanılabilirlik, güvenilirlik ve korunabilirlik olduğunu belirterek bu kavramların tanımlarını ayrıca yapan Ertöz, ilk kez Toyota fabrikalarında kullanılan ve diğer firmalar tarafından da uygulanmaya başlanan “yalın üretim” tekniğinin, bundan sonra tüm üretim süreçlerinde çok daha önemli olacağı vurgulayarak sunumun tamamladı.

İzmir Temsilciliği tarafından toplantı sonunda oturum başkanı ve konuşmacıya Teşekkür plaketleri takdim edildi.